Hoewel de landen aan elkaar grenzen en er veel uitwisseling is, verschilt de Duitse cultuur toch aardig van de Vlaamse of Nederlandse cultuur. Dit komt ook tot uiting in het dagelijks taalgebruik. De manier van groeten is in het Duits bijvoorbeeld helemaal anders dan wat wij gewoon zijn. Als je iemand wil groeten in het Duits gaat dat iets formeler dan bij ons. In wat volgt zal je onder andere leren:
- hoe je iemand begroet in het Duits die je nog niet zo goed kent
- dat je met kennis van eenvoudige basis- en vraagwoordjes kan leren kennismaken
- hoe je iemand groet die je al wat beter kent en hoe je het van daar uit verder kan aanpakken
Beleefdheidsvorm
In de Duitstalige landen gaan mensen veel sneller de beleefdheidsvorm (of de ‘U’ aanspreking) gebruiken en deze ook een tijdje na kennismaking blijven gebruiken. Zelfs maanden of jaren, alleszins veel langer dan wij gewend zijn. Zeker in de bedrijfswereld is dit zo.
In het Duits is dit dan de ‘Sie’-vorm. De Duitsers noemen dit de Höflichkeitsform. Je herkent deze vorm doordat hij wordt groot geschreven, met een hoofdletter dus. Hij is bedoeld om een zeker respect te tonen bij een eerste ontmoeting en tussen mensen die elkaar nog niet heel goed kennen.
Check het voorbeeld waarbij twee mensen elkaar voor de eerste keer spreken:
“Guten Morgen, wie heißen Sie?” – “Guten Morgen, mein Name ist Müller”. „Herr Müller, kann ich Ihnen helfen?“ …
Merk op dat de persoon antwoordt met de familienaam. Dat is de gewoonte in Duitsland. Je spreekt de persoon dan aan met “Herr Müller, of Frau Bürstner”.
Wij in België en Nederland gaan veel vaker – maar ook niet altijd – de informelere ‘jij’ of zelfs ‘gij’ gebruiken:
“Hey, hoe heet jij?” – “Mijn naam is Geert”.
We zullen van nature uit onze voornaam eerst zeggen. Dat maakt gewoon deel uit van onze cultuur. In de bedrijfswereld is de beleefdheidsvorm de norm om te groeten in het Duits. Zelfs als je elke week met dezelfde klant belt, zal je elkaar meestal blijven aanspreken in de ‘Sie’ vorm en met de achternaam. Als je de telefoon opneemt en je ziet een 0049-nummer (uit Duitsland), dan groet of open je best in deze volgorde:
- naam bedrijf (vb. Schmidt Baustoffe)
- je eigen familienaam (vb. De Coninck)
- je groet (vb. Guten Tag)
- een opener (optioneel, vb. Kann ich Ihnen helfen?)
Een voorbeeldje:
„Schmidt Baustoffe, De Coninck, guten Tag. Kann ich Ihnen helfen?“
Of
„Schmidt Baustoffe, De Coninck am Apparat, guten Morgen. Was kann ich für Sie tun?“
Siezen vs duzen
Nee, er staat geen typfout in de titel. Siezen is gewoon het werkwoord dat wordt gebruikt om aan te geven dat jullie elkaar met de beleefdheidsvorm of Sie-vorm aanspreken: “Wir siezen uns.”
Groeten in het Duits verloopt dus veel langer dan in België via de beleefdheidsvorm. Na de begroeting, bijvoorbeeld aan de telefoon, kan je dan overgaan tot een kort kennismakingsgesprek waarin je die Sie-vorm gebruikt. Je kan daarbij vraagwoordjes gebruiken:
HERR DE CONINCK: Woher kommen Sie?
HERR MÜLLER: Ich komme aus Deutschland, und Sie?
HERR DE CONINCK: Ich komme aus Belgien. Wo wohnen Sie?
HERR MÜLLER: Ich wohne in Augsburg. Und Sie?
HERR DE CONINCK: Ich wohne in Gent.
HERR MÜLLER: Was ist Ihre Funktion?
HERR DE CONINCK: Ich bin Produktexpert in der Firma.
HERR MÜLLER: Arbeiten Sie schon lange bei Schmidt?
HERR DE CONINCK: Ja, seit 17 Jahren.
HERR MÜLLER: Klasse!
HERR DE CONINCK: Ich habe gehört, dass Sie heute Geburtstag haben! Stimmt das?
HERR MÜLLER: Ja, das stimmt. Wie haben Sie das gehört?
HERR DE CONINCK: Alles Gute zum Geburtstag! Meine Kollegin hat es mir erzählt.
HERR MÜLLER: Und wann haben Sie Geburtstag?
HERR DE CONINCK: Am 23. Juli.
…
Siezen hoef je echter niet te blijven doen. Met de klant die je enkele maanden lang steeds in de Sie-vorm hebt aangesproken, kan je na verloop van tijd overeenkomen om elkaar niet meer te siezen. Zeker bij mensen die tot éénzelfde generatie behoren, zal makkelijk worden overeengekomen om te duzen. Bij mensen waarbij één persoon veel ouder is dan de andere zal het siezen vermoedelijk wat langer duren, of blijven bestaan. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen en individuele verschillen.
Maar stel: je klant en jij kennen elkaar nu zo goed, ook persoonlijk, én jullie behoren tot dezelfde leeftijdscategorie. Dan is het vaak zo dat jullie band dermate sterk is gegroeid dat jullie als het ware opnieuw kunnen kennismaken, maar dan informeel. Dit gaat ook echt in de praktijk, als volgt:
“Frau Klingenberg, duzen wir uns?”
– “Okey, ich bin Hilde”
„Ich bin Matthias“.
…
Informeel groeten in het Duits
Met Duitstalige collega’s verlopen de gesprekken veel losser. Net zoals het losser kan met klanten waarmee je hebt afgesproken om voortaan te duzen in plaats van te siezen. Elkaar groeten in het Duits zal dus vanaf dat ogenblik anders verlopen. Het zal zeker in een du-vorm gebeuren met alle varianten ervan. Enkele voorbeelden van hoe dit kan:
“Hey Lars, wie geht’s?” – “Gut, und dir?” …
„Hey Kathrin, alles klar?“ –„Alles klar, viel zu tun heute?“ „Geht schon, habe nicht gut geschlafen, also geht alles ein bisschen langsamer“. – „Kann passieren, hast du den Vorrat schon aufgefüllt?“ – „Habe ich gestern schon gemacht“ „Danke!“
Merk je het verschil op tussen het Sie- en du gebruik? Tussen achternaam- en voornaamgebruik?
De Duitsers zullen de beleefdheidsvorm dus gebruiken bij een eerste begroeting of kennismaking, in het echt of via digitale kanalen. Je kan die beleefdheidsvorm dan gebruiken om eenvoudig kennis te maken, waarbij je gebruik maakt van vraagwoordjes.
In de Duitstalige landen zal men de Sie-vorm ook veel langer aanhouden dan wij als Belgen gewend zijn. Pas na een lange tijd kan er worden overgeschakeld naar de du-vorm, waarna de gesprekken informeler en losser kunnen verlopen.
Wil jij meer Duits gaan oefenen en wil je Duits beter verstaan of beter leren spreken? Je kan tijdelijk een gratis proefles boeken, aangepast aan jouw niveau. Zo kan ik ook zien wat ik voor jou kan betekenen als taalcoach Duits. Dan spreken we elkaar zeer snel.
Succes met alles wat je onderneemt.
Michaël
Taalcoach Duits